Стр. 453 - ТОМ2

453
Қазығұрт қонысының орнын анықтауда XIV ғ. екінші
жартысында өмір сүрген белгілі діндар – «Хадикан әл-
Арифин» атты қолжазбаның авторы Исхақ ибн Исмаил ата
Қазығұрти туралы мәліметтердің көмегі бар. Лақап атына
қарағанда ол аталған қоныста өмір сүрген тәрізді. Оның Таш-
кент пен Сайрамның аралығындағы «Санджаб» деген жерде
тұрғаны туралы да мағлұмат бар.
«Ғазкерд» атты елдімекеннің атауы, сөз жоқ, жақын
маңда орналасқан Қазығұрт тауының атымен байланыс-ты
болды. Аңызға айналған тауды мұсылман дәуіріне дейін
Испиджаб-Сайрам иелігінде өмір сүрген христиандар
да қасиетті жер ретінде таныған болса керек. Қазығұрт
атауының шығу төркіні несториан миссионерлерімен бай-
ланысты болуы да мүмкін. Әдебиетте Қазығұрт топонимінің
пайда болуын б. з. IV ғ. Орталық Азияда христиан дінінің
бейдәстүрлі несториандық тармағаның таралу кезеңіне жа-
тады деген пікір бар. Осы көзқарас тұрғысынан қарағанда,
таудың аты «тау үстіндегі тұрақ», «таудағы қоныс», «таудағы
кемежай» деген мағынаны білдіреді. Ғазкерд елдімекені
Атбұлақ ауылының төңірегінде болған деген болжам бар.
Определению месторасположения поселения Каз-
гурт могут помочь сведения об известном религиозном де-
ятеле второй половины XIV в. Искахе ибн Исмаил Ата Каз-
гурди – авторе рукописи «Хадикаи ал-арифин», который,
судя по нисбе, проживал в этом селении. Есть сообщение о
том, что он жил в местности «Санджаб» между Ташкентом
и Сайрамом.
Название населенного пункта – Газкерд, безусловно,
было связано с именем горы Казыгурт, вблизи которой он
располагался. Легендарная гора была воспринята как свя-
тое место и христианами, проживавшими в округе области
Испиджаб-Сайрам до утверждения ислама. Возможно, про-
исхождение названия горы было связано с первыми несто-
рианскими миссионерами. В литературе есть мнение, что
образование топонима Казыгурт относится к периоду рас-
пространения в Центральной Азии христианства нестори-
анского толка в IV в. н. э. С этой точки зрения название горы
трактуется как «стан на горе», «горное поселение», «горная
пристань». Предполагается, что населенный пункт Газкерд
располагался на месте села Атбулак.
Қазығұрттың оңтүстік-батыс етегі
Панорама долины у юго-западного подножия Казыгурта
От Алтая до Каспия. Атлас памятников и достопримечательностей природы, истории и культуры Казахстана
1. Рудный Алтай 89. Священная гора Казыгурт