Стр. 459 - ТОМ2

459
исполнялся громкий зикр – обязательные коллективные еже-
недельные радения с поминанием имен Бога или кораниче-
ских формул для достижения духовной сосредоточенности.
Здание имеет следы различных переделок. Так, в 50-е гг. ХХ
в. здесь были произведены ремонтные работы – переложены
стены северо-восточного угла, выполнены настенные роспи-
си, с южной стороны пристроен трехпролетный айван-навес,
терраса на деревянных колоннах. В 2005 г. этот деревянный
айван был заменен на новый, выполненный в кирпичной
кладке, с открытыми арочными проемами.
На западной стороне, между мавзолеями Исмаил-ата
и Кошкар-ата, располагается чилля-хана. Чилля-ханой обыч-
но называют келью или иное помещение для проведения в
уединении от мирской суеты сорокадневного поста, способ-
ствующего постижению божественной сущности. Практика
этого поста (чилля) была характерна для суфийского брат-
ства Ясавия. Чилля-хана в комплексе Исмаил-ата представляет
собой портально-купольное сооружение с нишами по трем
сторонам центрального зала, перекрытого двойным купо-
лом. Внешний купол установлен на низком восьмигранном
барабане. На стенах и подкупольном барабане сохранились
фрагменты настенных росписей орнаментального характера
и эпиграфические вкрапления из цветного гипса в технике
«кырма».
Мавзолей Исмаил-ата замыкает комплекс с севера. Он
представляет собой трехкамерное портально-купольное со-
қайта қаланды, ою-өрнектер салынды, оңтүстік жағынан
үш аралық айюан-бастырма, ағаш тіреулерге сүйенген бас-
тырма жасалды. Ал 2005 ж. ағаштан тұрғызылған айванды
алып тастап, кірпіштен өрілген ашық аркалы жаңа бастыр-
ма жасалды.
Батыс жақта, Ысмайыл ата мен Қошқар ата кесенеле-
рінің ортасында «чилля-хана» орналасқан. «Чилля-хана» деп
жаратушы мәнін ұғынуға қолайлы жағдай туғызатын, бұл
дүниенің әбігерінен «қырық күн» оқшау тұруға арналған діни
орындардағы құжырахананы атаған. Яссауидің сопылық
жолын ұстағандар қырық күн зікір салып, діни жоралғылар
өткізген. Ысмайыл ата кешеніндегі «чилля-хана» қос күмбез-
бен жабылған орталық залдың үш жақ қапталында текшелері
бар порталды-күмбезді құрылыс. Сыртқы күмбез аласа бойлы
алты қырлы барабанның үстіне орнатылған. Қабырғалар мен
күмбез астындағы барабан беттерінде ою өрнек қалдықтары
және «қырма» тәсілінде түрлі-түсті гипстен жасалған эпи-
графиялық нақыштар сақталған.
Төбесі шатыр үлгісінде жабылған үш бөлмелі портал-
ды-күмбезді ғимарат –Ысмайыл ата кесенесі кешеннің солтүс-
тігінде. Қабырғалары мен аркаларының гипстен сыланған
беттерінде өсімдік текті, геометриялық және эпиграфиялық
ою-өрнектердің қалдықтары байқалады. Орталық залмен
жанасатын екі бүйірдегі шағын бөлмелер ішіндегі сыпалар
үстіне бейіт белгілер – сағаналар тұрғызылған. Кіре-берістің
сол жағына қарайЫсмайыл ата бейіті бар. Ескерткіш көптеген
Ысмайыл ата кесенесінің шығыс қасбетінің фрагменттері. Ортағасырлар
Фрагменты восточного фасада мавзолея Исмаил-ата. Средние века
От Алтая до Каспия. Атлас памятников и достопримечательностей природы, истории и культуры Казахстана
1. Рудный Алтай 90. Памятники Турбата