Стр. 178 - ТОМ3

Алтайдан Каспийге дейін. Қазақстанның табиғи, тарихи және мәдени ескерткіштері мен көрнекті орындарының атласы
130. Маңғыстау мен Үстірт көшпенділерінің сәулет ескерткіштері
ала бастады, бірақ сәулеттік композициясы, ұсақ деталь-
дары мен әрленуі жағынан Қазақстан мен Орта Азияда сол
шамада бой көтерген құрылыстардан айта қаларлықтай
айырмашылығы бар еді. XVIII ғ. мен XIX ғ. бас кезінде
тұрғызылған кесенелерде портал жоқ, ал олардың көлемі
шағын әрі жерден едәуір биікте тұрған кірер ойығы есіктен
гөрі терезеге көбірек ұқсас. Кесене күмбездері әрленбеген,
беті тегістелген қарапайым кесек тастардан қаланған. Бұл
ескерткіштерді алғаш зерттеушілердің бірі М. М. Меңдіқұлов
мұның ерекшелігін «Кейінгі кезеңдегі Орта Азияның өзге
она достигла вершины своей х удожественной выразите ль-
ности и техники исполнения. Причину этог о М. М. Мен-
дикулов видел в том, что «народные мастера подробно из-
у ча ли с т р ои те л ьн у ю те х ник у с ох р а ни вши хс я па м я т ни-
ков и подражали лу чшим их образцам. Они часто исполь-
зова ли приемы древних строите лей, передава я их из по -
коления в поколение, и тем самым способствовали устой-
чиво с ти др евних архитект у рно -с троите льных приемов и
форм орнаментального творчества». Вместе с тем, он отме-
ча л появление в архитекту ре наиболее поздних памятни-
178
Мазардың қасбеті. Маңғыстау. М. М. Меңдіқұловтың сызбасы. 1952 жыл
Фасад мазара. Мангыстау. Чертеж М. М. Мендикулова. 1952 год