Стр. 322 - От Алтая до Каспия. ТОМ 1

322 Алтайдан Каспийге дейін. Қазақстанның табиғи, тарихи және мәдени ескерткіштері мен көрнекті орындарының атласы
27. Хан моласы
кірпіш пен материалдар алу үшін қалалардың біріне түйелер
жіберсе, сонда ғана құрылыс жұмыстары жүреді».
Осы кезде ұзақ уақыт Орынбордан көмек ала алмаған
Әбілқайырдың мұрагерлері өздері іске кіріседі, 1752 ж. 18 та-
мызда өлген ханның екінші ұлы сұлтан Ералы (1721–1794)
А. И. Тевкелевке әкесінің моласының басында құрылыс
жұмыстары жүргені туралы жазбаша түрде: «Әкемнің
зиратының басында болып, құрылыс жұмыстарын жүргізіп,
сол жерден жақында қайттым» деп хабарлайды.
Әбілқайыр зиратының басында Ералы сұлтанның
жасаған «құрылыстары» туралы 1771 ж. Торғай даласын-
да және ханның зиратының басында болған саяхатшы ка-
питан Н. П. Рычковтың «Күнделік жазбаларында» нақтырақ
айтылған. «Хан моласы ақ балшықпен сыланып, күйдірілмеген
кірпіштен төрт бұрышты палата тәрізді жасалған. Осы
құрылыстың батыс бөлігінде қақпа қызметін атқаратын ар-
найы қуыс бар. Ішінде қабір бар» – деп жазады.
ему творение различных чудес. В день всеобщего поминове-
ния толпами собираются туда киргизцы и, принесли ему мо-
ление и жертву, отдирают по небольшому лоскутку от своей
одежды и вешают оные на ветви выросшего тамо дерева, где
також-де кладут клочки волос своих в знак народного собо-
лезнования о нем».
В течение последующих десятилетий в связи с не-
прочностью саманных строений ханский мавзолей, по-
видимому, не один раз достраивался или даже перестра-
ивался внуками и правнуками Абулхаира, так как описан-
ный в 1835 г. князем Д. А. Эристовым в «Энциклопедиче-
ском лексиконе» внешний вид его заметно отличается от
того однокамерного сооружения, которое было зафикси-
ровано Н. П. Рычковым. По свидетельству этого очевидца,
увиденный им на могиле Абулхаира сырцовый мавзолей
был «из сероватого кирпича» и имел вид «усеченного ко-
нуса, накрытого полушаром. Вышина его аршина четыре,