Стр. 519 - От Алтая до Каспия. ТОМ 1

519
От Алтая до Каспия. Атлас памятников и достопримечательностей природы, истории и культуры Казахстана
1. Рудный Алтай 48. Историческая область Улы у
лытау – Сарыарқадағы аласа таулар (Қара-
ғанды және Қостанай облыстары). Ұлытаудың
ең биік шыңы теңіз деңгейінен 1131 м жоғары.
Биіктігі жағынан екінші орындағы Едіге та-
уы 1069 м көтеріледі. Ұлытаудың солтүстік
қанатының жалғасы Арғанаты (арқа + қанаты) деп аталады да,
сөздің тура мағынасында «солтүстік қанат», яғни Ұлытаудың
солтүстік жалғасы деген ұғымды білдіреді. Өз кезегінде,
Арғанаты таулары екіге бөлінеді. Оның оңтүстік бөлігі Жақсы
Арғанаты (шуақты оңтүстік) және солтүстік Жаман Арғанаты
деп аталады (қолайсыз беті). Осы таулардың ең биік шоқысы
757 м-ді құрайды да, Дондағұл деп аталады. Қосаяқ (525 м)
және оңтүстігі Қаражыланды (546 м) таулары биік болмаса
да байтақ далада созылып жатқан таулар.
Әсем аңғарларға, сансыз көп шағын көлдер мен кіш-
кентай өзендерге, жылғалар мен бұлақтарға бай осы мамыра-
жай таулар көшпелі халық үшін әрі қолайлы жайылым болды.
Мәселен, «бүкіл ғаламды дүр сілкіндірген» Шыңғыс ханның
Ұ лытау – невысокие горы в Сарыарке (Кара-
гандинская и Костанайская области). Самая
высокая точка – вершина горы Улытау, до-
стигающая 1131 м над уровнем моря. Вторая
по высоте гора Едыге возвышается на 1069 м.
Северное продолжение гор Улытау называется Арганаты
(арка + канаты), буквально означающее «северное крыло»,
т. е. северное продолжение гор Улытау. В свою очередь
горы Арганаты разделяются на две части. Южная часть
называется Жаксы Арганаты (жаксы – «характеристика»
благодатного юга) и северная часть Жаман Арганаты, где
«жаман» есть указатель не лучшей из сторон света. Наибо-
лее высокая сопка этих гор составляет 757 м, и называется
она Дондагул. Гора Косаяк (525 м) и южная гора Каражы-
ланды (546 м) дают представление о невысоких, но широко
раскинувшихся горах.
Эти уютные горы, с привольными живописными до-
линами, обилием озер, небольших речек, ручьев и родников
У
Ұлытау
Панорама гор Улытау
Алтайдан Каспийге дейін. Қазақстанның табиғи, тарихи және мәдени ескерткіштері мен көрнекті орындарының атласы
48. Ұлытау тарихи өңірі