Стр. 100 - ТОМ2

100
Бесшатыр қорымы. Біздің заманымызға дейінгі V–IV ғасырлар. Меңгірлер мен қойтастардан тұратын
қоршаулар ортасындағы Үлкен Бесшатыр қорғаны
Могильник Бесшатыр. V–IV века до нашей эры. Большой Бесшатырский курган
в окружении каменных кольцевых оград из менгиров и валунов
Алтайдан Каспийге дейін. Қазақстанның табиғи, тарихи және мәдени ескерткіштері мен көрнекті орындарының атласы
62. Бесшатыр қорымы
шырша бөренелерінен істелген үлкен ағаш құрылыс кездесті.
Ол дәлізден, кіреберіс камерадан және жерлеу бөлмесінен
тұрады. Қабір істеуге тяньшандық шырша бөренелері
пайдаланылған. Олар жақсылап тазаланған – бұтақтары
мен қабықтары алынған. Бөлменің қабырғасына қалауға
арналған бөренелер ұқыптап ақталған және бір-біріне
кіріктіріп жатқызылған. Бүкіл құрылыстың беріктігін сақтау
үшін бөренелердің жуан басы жіңішке басымен кезек алмас-
тырылып отырған. Бөренелер бұрышта айқастырылмай,
ұштары түйістіріліп қана қойылған. Сөйтіп бесшатырлық
жерлеу құрылысы шегендеусіз тұрғызылған.
Бөренелермен тізіп жабылған жерлеу бөлмесінің төбесі
ши арқанмен байлап-тоқылған қамыспен жабылды. Жерлеу
из обработанных бревен тянь-шаньской ели. Она состояла
из коридора (дромоса), камеры при входе и погребальной
комнаты. Бревна были хорошо обработаны – удалены сучья
и ветки, снята кора. Стены комнаты сложены из тщательно
отесанных и плотно пригнанных друг к другу бревен; для
придания большей устойчивости всему сооружению толстая
комлевая часть их была поочередно обращена в противопо-
ложные стороны. На углах бревна лишь касались друг друга
и не скреплялись между собой, поэтому деревянное соору-
жение под насыпью кургана в строгом смысле срубом не
являлось.
Плоское перекрытие усыпальницы, состоявшее из на-
ката бревен, было покрыто сверху слоем камышовых матов,