Стр. 619 - ТОМ2

619
Арпаөзен. Әртүрлі уақыттағы жануарлар бейнелері мен таңбалар композициясы
Арпаузен. Композиция с разновременными изображениями животных и тамгами
уақыты XX ғ. белгіленген Шайхислам шатқалында осын-
дай жазулар бар. Ол кезде Арпаөзен Кіші жүз тама руының
Шымкент уезі Күрші болысы қазақтары қыстауларының ор-
ны болған. Мысалы, Жетісуда XIX ғ. аяғында жайылымның
жетіспеушілігі қатты сезіліп, иелік құқығын бекітудің кең
тараған түрі жартастарға ру таңбаларын салу болды. Жалпы,
Арпаөзендегі жаңа заман петроглифтерінің көпшілік бөлігі
XVII–XX ғғ. Қаратау қазақтары мәдениетіндегі жартаста
бейнелеу шығармашылығы дәстүрінің тұрақты сақталғанын
көрсетеді.
Келіншектаудың етегіндегі көркем ландшафтының
ескерткіштерінде уақыт ағымымен қатар эстетикалық
мәнері және идеологиялық көзқарасымен бірге, кезінде
Қаратау тауларының етегін мекендеген халықтардың, шағын
тативности комплексу Арпаузен. Своеобразием отличается
ландшафт долины Каракуыс и субстрат, использовавшийся
во все времена для создания наскальных гравюр.
Урочище Койбагар расположено в устье глубокого
ущелья, на правой стороне долины реки Каракуыс, мощные
потоки которой на протяжении многих тысячелетий выра-
ботали в предгорном мелкосопочнике широкую дельту. В
результате эрозии древней поверхности здесь образовалась
цепочка невысоких сопок, на склонах которых местами об-
нажились россыпи валунов, покрытых «пустынным загаром»;
на них-то с древнейших времен и создавали свои гравюры
обитатели долины. Наибольшая концентрация петроглифов
наблюдается на южных и юго-западных склонах сопок. На
плоских вершинах сопок и вдоль устья ущелья сохранились
От Алтая до Каспия. Атлас памятников и достопримечательностей природы, истории и культуры Казахстана
1. Рудный Алтай 103. Петроглифы Кара у