Стр. 43 - ТОМ3

От Алтая до Каспия. Атлас памятников и достопримечательностей природы, истории и культуры Казахстана
119. Город Уральск
О а йон Южног о Ур а ла – одна из на иб о ле е
ж и в о п и с н ы х л а н д ш а ф т н ы х з о н С е в е р о -
За па д ног о Ка за хс та на . По е е те рри тории
про текае т кру пна я полноводна я река Ура л,
которая до конца XVIII в. называлась Яиком.
Берега этой знаменитой реки с древности населяли многие
кочевые племена, о чем убедите льно свиде те льс твуют со-
хранившиеся там сакские ку рг аны и мог ильники, остатки
средневековых г ородищ и мног ие дру г ие археолог ические
памятники. В XIII–XIV вв. Южный Урал входил в состав Зо-
лотой Орды и являлся местом расселения различных родо-
вых объединений тюркоязычных кочевников.
После распада Золотой Орды (XIII – первая полови-
на XIV в.), а позднее ее наследников – Кок-Орды (середина
XIV – вторая половина XV в.) и Ногайской орды (конец XV
– середина XVI в.) на отдельные владения, берега Яика ста-
ли засе лять дисперсные г ру ппы разноязычных миг рантов
из Российског о г ос ударс тва, ног айских кочевий, Крыма и
Северного Кавказа, которые в XVII в. составили здесь осо-
бу ю лока льн у ю г ру пп у о се д лог о насе лени я, пол у чившу ю
название яицких (с 1775 г. – уральских) казаков.
Образ жизни и социа льное ус тройс тво казаков на
территории бывшей Ног айской орды почти не отличались
от их жизненно-бытового уклада в прежних местах обита-
ния. Основным занятием казачества оставались набег и на
ближних и да льних соседей, включа я Хиву, торг овые ка-
раваны и посольства. В мирные периоды времени они за-
нимались охотой и рыболовством. Новым видом военного
промыс ла с та ли «морские походы вдоль северног о берег а
Каспия, а базой морских рейдов – остров Сара».
В социальном отношении яицкие казачьи ватаги бы-
ли представлены группами холостых взрослых мужчин, где,
по преданиям, первое время даже практикова лся обычай
Р
ңтүстік Орал ауданы – Солтүстік-Батыс
Қазақстанның көрікті аймағының бірі. Бұл
жерден XVIII ғ. аяғына дейін Жайық деп ата-
лып келген суы мол Орал өзені ағады. Осы
әйгілі өзеннің жағасында ертеде көптеген
көшпелі тайпалардың тұрғанын сол жерде сақталған сақ
қорғандары, молалар, ортағасырлық қалашықтардың
қалдығы мен көптеген басқа археологиялық ескерткіштер
растайды. XIII–XIV ғғ. Алтын Орда құрамындағы Оңтүстік
Орал өңірін әртүрлі түркі тілді тайпалар мен рулар
мекендеді.
Алтын Орда (XIII–XIV ғ. бірінші жартысы), кейіннен
оның мұрагері Көк Орда (XIV ғ. ортасы – XV ғ. екінші жар-
тысы) және Ноғай Ордасы (XV ғ. аяғы – XVI ғ. ортасы) жеке
иеліктерге ыдырағаннан кейін, Жайықтың жағасына XVII ғ.
бастап жайық казактары (1775 ж. орал казактары) деген атқа
ие болған Ресейден, Ноғай көш-қоныстарынан, Қырым мен
Солтүстік Кавказдан көшіп келген әр тілде сөйлейтін топ-
тар қоныстады.
43
Жайық өзені
Река Урал, в прошлом – Яик
Алтайдан Каспийге дейін. Қазақстанның табиғи, тарихи және мәдени ескерткіштері мен көрнекті орындарының атласы
53. Қалмаққырған тарихи орыны119. Орал қалас